Fransız yazar veJules Gabriel Verne’i ölümdönümünde, yaşamında sevdikleri, yaptıkları şeyler ve gezip gördüğü yerlerle analım…

JULES VERNE HAKKINDA

– Varlıklı bir ailede beş kardeşin en büyüğü olarak dünyaya gelen Verne, kışları yoğun trafikli bir liman şehri Nantes’de, yazları ise Loire Nehri kıyısında yaşayarak büyüdü.

*

– Yelkenlileri ve gemileri izleyen bir çocuk olan Verne,vehayalleri kurmaya o zamanlar başladı.

*

–  12 yaşında tayfalık yapmak üzere bir gemiye binip evden kaçmak isterken babasına yakalandı ve bundan sonra sadecedünyasındaedeceğine söz verdi.

*

– Kardeşi Paul de kendisi gibi denize tutkundu, Deniz Mühendisi oldu. Verne ise, babasının işini devam ettirebilmek için Paris’te hukuk eğitimi aldı. Öncesinde ise kısa hikayeler ve şiirler yazamaya başlamıştı.

– Hukuk diplomasını aldı,edebiyata tutkusunun dahaolduğunu daetti. Amcası sayesinde Paris’te edebiyatçılarla tanıştı.

*

– Şahsen tanıdığı “Vicyor Hugo, Alexandre Dumas” gibi yazarların etkisinde tiyatro oyunları yazdı.

*

– Babası mesleğini devam ettirmediği için ona kızdı ve harçlığını kesti. Verne de geçimini yazarak karşılamaya başladı.

*

– İlk tiyatro eseri, 12 Haziran 1850’de sahnelendi.

*

– 1852-1855 yılları arasında Paris Tiyatrosu’nda sekreterdi. Bir yandan da komediler, operetler yazıyor, kısa yazılarına dergilerde yayımlıyordu.

– Birile dünyayı gezmiş Fransız Seyyah Jacques Arago ileoldu. Ondan ilham alarak daha geniş dünyalar hakkında ilginç hikayeler yazdı. Oysa Fransa dışına hiç çıkmamıştı.

*

– 1859’da arkadaşı Aristide Hignar ile ilkFransa’dan dışarı çıktı ve Britanya Adaları’nı gezdi. Bu seyahati yazdığı romanına “İskoçya Seyahati” adını verdi.

*

– 1861’deaynı arkadaşıyla İskandinavya seyahatine çıktı. Ancak eşinin doğum haberi sebebiyle yarıda kaldı.

(Pierre Jules Hetzel)

– Eşinin erkek kardeşinin teşvikiyle borsaya başlamıştı. Bu iş devam ederken yirmidengünlük gazeteyi, her türlü bilimsel yayınları okuyordu. Ayrıca astronomi, meteoroloji ve fizyoloji alanındakive keşifleri de takip ediyordu.

*

– Okudukları, aklında o günlerde Avrupalılar için gizemini koruyan Afrika kıtasında balonla yapılan biryazmayı fikri doğurdu.

*

– Tanıştığı kişiler, edindiği bilgiler sayesinde, “Balonla Beş Hafta”yı yazdı. Hayal ürünü bir hikayeyi bu şekilde yazmak yeni bir tür roman idi.

*

– Balonla Beş Hafta, birçok yayımcı tarafından reddedildi. Kitabı  1863’te yayımcı Pierre Jules Hetzel bastı ve bir andabir başarıya ulaştı.

(Dünyanın Merkezine Yolculuk)

– Bu başarıdan sonra her şeyi bırakıp tamamen edebiyata yöneldi.

*

– Hetzel ile yirmiboyunca herikifenni roman veya daha kısa sürede 40 fenni roman yazacağına dair sözleşme imzaladı.

*

– Dünyanın Merkezine Yolculuk (1864), Aya Seyahat (1865), Ayın Etrafında (1870) kitapları da çokbaşarı sağlamıştı. Hetzel, ilk sözleşmelerine daha parlak şartlar koyarak 5yeniledi.

*

– Verne de yaşamı boyuncabir şekildevermeyi sürdürdü. Birgücü makinesi gibiydi.

(Ferid Namık Hansoy)

– Denizler Altında Yirmi Bin Fersah (1870), Bir Gazetecinin Yolculuk Notları (1872), Seksen Günde Devr-i Alem (1873), Esrarlı Ada (1875), 15 Yaşında Bir Kaptan (1878) ilk akla gelen eserleri arasında sayılabilir.

*

– Eserlerinin Türkçeye çevrilip yayımlanması 1875’i buldu. Harf Devrimi’nden sonra Verne’nin eserleri yeni harflerleyayımlandı.

*

– En önemli Jules Verne çevirmeni, Ferid Namık Hansoy’dur. 1940’larda Jules Verne eserleri çevirmeye başlayan Hansoy, yazarın 50’deneserini Türkçeye kazandırdı.

*

– Özellikle uzay, hava taşıtları, denizaltılar hakkında yazan Verne, eserlerinde en ince ayrıntısına kadarettiği buluşlar ve  makineler, o dönemde gelişmekte olan Avrupave teknolojisi için ilham kaynağı olmuştu.

(St. Michel)

– Yaptığı ilk seyahatten sonra Nisan 1867’de kardeşi Paul ile 26 günü gemide geçen bir Amerika kıtası seyahatine çıktılar. Bu gezi, “Yüzen Şehir” ve “Denizler Altında 20 Bin Fersah”avermişti.

*

– 1872’de eşinin şehri Amiens’e yerleşti “St. Michel” adını verdiği bir yat satın aldı ve kitaplarındaki maceraları hayatında da yaşamak için seyahatlere çıktı. Elbette yeni kitaplara da ilham oldu.

*

– 1871-1873 yılları arasında Manş Adaları, 1872’de Londra ve Woolwich, 1876’da İngiltere kıyılarını gezdi.

*

– 1878’de Lizbon, Tanca ve Cebelitarık’ı yatıyla gezdi. 1881’de Hollanda, Danimarka ve Almanya’daydı.

– Türkiye’de hiç bulunmadı. Ancak 1883’te yayımladığı “İnatçı Keraban” kitabında olaylar Osmanlı topraklarında geçiyor, Verne, İstanbul’u tüm detaylarıyla tasvir ediyordu. Yine kafasının içinde gezdiği bir yeri yazmıştı.

*

– 1884’te yatıyla Akdeniz’e açıldı, Cezayir, Malta, İtalya’yı dolaştı.

– İlerleyen şeker hastalığı sebebiyle 1902’de kısmen görme yetisini yitiren Verne, 24 Mart 1905’te Amiens’teki evinde hayata gözlerini kapadı.

*

– 1907’de mezarı başına, doğrulmuş, bir eli ile yıldızları işaretbiçimde duran bir heykeli dikildi.

(Yirminci Yüzyılda Paris)

– “Yirminci Yüzyılda Paris” romanı, 1994’te Fransa’da yayımlandı. Aslında Verne, romanı 130öncesinde yazmıştı,Hetzel,karamsar bulduğundan yayımlamamıştı. Kaybolduğu sanılan eseri, ailesi 1990’da eski bir sandıkta buldu.

Damla Karakuş

[email protected]